Siyaset İpimizin Düğüm Yerleri DARBELER

Sacayağı
Osmanlı Devleti’nin idaresinde söz sahibi olan üç nüfuz grubu vardı: Ulemânın teşkil ettiği ilmiye, merkez ve taşradaki bürokratların teşkil ettiği kalemiye ve askerlerin teşkil ettiği seyfiye sınıfları. Sacayağını andıran bu üç sınıf arasındaki ahenk ve dengeyi saray temin etmeye çalışırdı. Bu denge, sınıflardan birisi lehine bozulursa, sacayağı sarayın üzerine devrilirdi. Saray, yeni bir nüfuz grubunun meydana gelmesini engellerdi. Sultan IV. Murad gibi kuvvetli padişahlar zamanında otorite saraya geçti. Ancak ekseriyetle üç sınıf da sarayın yanında varlığını ve padişah otoritesine karşı potansiyel güçlerini muhafaza etti.
Sultan II. Mahmud, yeniçeri ocağını kaldırıp, ulemâ ve vezirlerin salâhiyetlerini kısarak merkezî otoriteyi güçlendirdi. Tanzimat Fermanı, bürokratların hâkimiyeti tekrar ellerine almalarına vesile oldu. Bu otoriteyi kırmak isteyen Sultan Aziz, bir asker-bürokrat darbesiyle tahttan indirilerek tesirsiz hâle getirildi.